Bố cục thủy sinh – mối tương quan giữa layout và cây trồng trong bể thủy sinh

Một bố cục thủy sinh nói chung được hình thành từ 2 phần cốt lõi là layout (phần sắp xếp lũa, đá hay còn gọi là hardscape) và cây trồng.

Layout giống như một bộ khung đỡ, người chơi sẽ thêm cây trồng vào để hoàn thiện tác phẩm, layout tương đối khó để thay đổi trong quá trình chơi còn cây trồng thì dễ hơn nhiều.

Vì layout là yếu tố xương sống nên nó phải được định hình ngay từ đầu. Cũng chính vì điều này mà xảy ra tình trạng các bạn tập trung cho layout quá nhiều thời gian và công sức, một layout quá hoàn hảo đôi khi khiến bạn lúng túng, không biết phải trồng cây gì, vào đâu cho hợp. Trong tình huống này thì thường là bể thủy sinh sẽ được chuyển hướng đột ngột sang thể loại biotope để giữ được tất cả các nét đẹp của layout.

Layout và cây trồng có thể được coi như 2 người bạn thân, nâng đỡ, bổ trợ cho nhau để hình thành nên một bể thủy sinh đẹp. Tuy nhiên đôi khi cũng có những sự “cạnh tranh”, layout  chiếm chỗ của cây trồng và ngược lại. Do đó, để có thể “giảng hòa” thì người chơi cần phải khéo tính toán một chút.

 Chúng ta hãy nhìn vào một ví dụ cực nổi tiếng của ADA, một bể thủy sinh với phần layout không có gì ấn tượng, thậm chí bạn khó có thể hình dung được tác giả sẽ vào cây như thế nào. Nhưng rồi khi nhìn sản phẩm cuối cùng chúng ta không khỏi ngạc nhiên khi có sự xuất hiện của cây trồng thì tất cả đã lột xác hoàn toàn.

một bố cục hoàn thiện của ADA

Các bạn thấy đó, layout hay cây trồng không hoàn toàn quyết định được vẻ đẹp của một bể thủy sinh, đó là sự kết hợp hài hòa của cả 2. Do đó khi setup các bạn nên có sẵn cây trồng để ướm thử, như vậy sẽ dễ nhận ra các điểm tốt, xấu của layout để kịp thời chỉnh sửa hoặc có kế hoạch “chữa lỗi” layout bằng cây trồng.

Tầm quan trọng của layout

 Tuy tỷ lệ mức độ ảnh hưởng tới sự thành công của bố cục là 50-50 chia đều cho layout và cây trồng nhưng trong một số trường hợp layout lại là yếu tố quyết định. Ví dụ như trong phong cách iwagumi, bộ đá phải được chọn lựa rất kỹ và sắp xếp làm sao để toát lên được cái hồn của nghệ thuật vườn Nhật, cây trồng chỉ để làm nền mà thôi.

 Đối với một bể thủy sinh thông thường layout phải đảm bảo chắc chắn, không sụt lún, không xô lệch khi vào nước. Như ADA đã hướng dẫn trong nhiều video setup bể thủy sinh thì đá và lũa thường được đặt vào sau khi trải nền, tuy nhiên các bạn cũng nên lưu ý với những bố cục phức tạp hoặc khối lượng đá lớn thì nên thực hiện sắp xếp bố cục trước rồi mới vào nền, như vậy sẽ giảm đáng kể rủi ro bị sụt lún. Nếu bố cục có cả đá và lũa thì nên tìm cách cố định chúng vào nhau thật chắc chắn để tình trạng về sau, trong quá trình bảo dưỡng bạn có lỡ tay gạt phải một cành lũa thì bố cục cũng không bị xô lệch nghiêm trọng (mà thường là không thể sửa được nữa).

 Có nhiều người sử dụng nhiều phương pháp kết dính để cố định layout như các loại keo hoặc keo trộn với cát, mùn cưa. Điều đó sẽ mang lại sự chắc chắn nhưng như vậy cũng đồng nghĩa với việc sẽ gắn chết bố cục đó, rất khó để rã các nguyên liệu ra thực hiện các bố cục khác, điều đó dường như đang đi ngược lại với ý nghĩa của cụm từ “tự nhiên”. Hãy nhìn vào ADA, đôi khi họ sử dụng silicon để gắn đá xuống mặt kính nhưng silicon rất dễ tẩy rửa, không khó như việc tẩy các loại keo. Trong một số trường hợp BOUaqua cũng buộc phải sử dụng chất kết dính và keo bọt được lựa chọn vì nó cũng dễ tẩy rửa, không để lại các vết “tàn phá” trên lũa, đá, rất tiện để sử dụng lại cho các bố cục khác.

Tầm quan trọng của cây trồng

 Có thể thấy rõ nhất trong các bể thủy sinh phong cách Hà Lan hiện đại (bởi phong cách Hà Lan cổ điển không sử dụng lũa, đá trang trí). Đối với những bố cục xác định layout chỉ là bộ khung cơ bản thì cây trồng sẽ chịu trách nhiệm chính tạo ra các mảng màu sắc, những khoảng sáng tối hài hòa, hợp lý để tạo nên vẻ đẹp của sản phẩm cuối cùng.

 Để có thể sắp xếp và lựa chọn cây trồng hợp lý thì nhất thiết bạn phải hiểu về từng loài cây ở mức cơ bản (màu sắc ra sao, hình dạng phiến lá, chiều cao tối đa, môi trường sống, nhu cầu dinh dưỡng, tốc độ mọc…) để tránh những sai lầm không đáng có. Một số quy tắc đơn giản các bạn có thể áp dụng:

• Cây thấp trồng phía trước, cây cao phía sau
• Cây đỏ và các loài cần nhiều sáng ưu tiên trồng ở giữa
• Cây lá nhỏ có thể tạo bụi dày tốt hơn cây lá lớn
• Cây lá lớn trồng phía trước, ưu tiên 2 bên góc hồ để tạo cảm giác xa – gần
• Các loại cây ưa bóng râm phù hợp trồng dưới tán lũa hoặc để che gốc cho cây cắt cắm phía sau

Thật sự là không quá khó để nắm được mối liên quan giữa layout và cây trồng để tạo nên một bể thủy sinh đẹp.

-Bouaqua-